- 1. sarrera: Beharrak eta asebetetzaileak
- 2. sarrera: Ahozkotasuna, konplexutasuna eta jabegabetzea
- 3. sarrera: Espazioak eta denborak vs. lurraldeak eta ordutegiak
- 4. sarrera: Identitatea vs. identifikazioak
- 5. sarrera: Komunikazio instituzionala, masa-komunikazioa, komunikazio alternatiboa eta komunikazio herrikoia
- 6. sarrera: Zer da ULERTZEA? Norabide anitzeko komunikazioa
- 7. sarrera: Ebaluazioa hizkuntzen irakaskuntzan
- 8. sarrera: Perfekzioa eta inperfekzioa
- 10. sarrera: Ikastaroaren laburpen laburtxo bat...
Asko hitz egin dugu ikastaroan zehar bizikidetzaz eta ikasleen autonomiaz. Ikasleen autonomiaren gaia asko zabaldu da urte hauetan, baina segun eta nola planteatzen den, gizarte indibidualistaranzko bidea erraztuko du edo gizarte kolektiboa eraikitzen lagunduko du. Azken kasu hau da guk bizikidetzarekin lotzen duguna, ezin baita bereizi bizikidetza eta eskolan egiten diren jarduera guztiak. Ez zaigu baliagarri iruditzen "Bizikidetzaren Astea" ospatzea, are gutxiago "Bizikidetzarako Arauak" formulatzea ez badago bizikidetza ikuspegi sakona eskolako bizipen guztietan.
 |
| #magisfesta autogestionatua ospatzen |
Gure ustez, ezin da hizkuntz eta kultura aniztasunaren inguruan modu isolatuan hitz egin, hezkuntzaren ikuspegi orokorrarekin dago lotuta, eta horregatik, hizkuntza eta kulturaren kontzepzioen inguruan eztabaidatzeaz gain, hezkuntzaren posizionamendua ere izan dugu hizpide. Gure posizionamendua da eskolak lagundu behar diela ikasleei eta inguruko komunitateari eguneroko bizitzaren autogestio kolektiboa egiten, eta ikasleen autonomiaren garapena ere ikuspegi horren barruan ulertzen dugu, alegia, autonomia eta elkarren arteko beharra bereizezinak dira, harreman horizontaletan oinarriturik. Horrela ulertzen dugu bizikidetza, kulturartekotasunaren xedea, eta horrekin batera, jakintza herrikoien eta ezagutza zientifikoen arteko eraikitze kolektiboa proposatzen dugu, ikasi/irakats bereizketa klasikoaren aurrean.
Horregatik proposatzen dugu jabegabetzea (bai hizkuntzarena, bai hezkuntzarena, bai familiarena...), botere-harremanak elikatu ordez, harreman horizontalak sustatzeko: ikasleen artean, ikasle-irakasle harremanetan, familiekiko harremanetan... eguneroko bizitzako eremu guztietan.
Hizkuntzen trataeraren aldetik, ahozkotasuna hartzen dugu oinarri gisa, eta norabide anitzeko komunikazioaren lanketa. Hori adimen aniztasunaren gaiarekin lotzen da, baina guk nahiago dugu, ikuspegi horren ordez, pentsatu/sentitu/egin bateratzearen garrantzia azpimarratzea. Adimen aniztasunaren ikuspegiak, berriz ere, pertsonalizazioaren eta indibidualizazioaren bidera eraman gaitzake beste behin, talentuak, eliteak eta pertsona bakoitzaren ahalduntzea (arrakasta/porrota kontzeptuetan oinarrituz). Zentzu horretan, egoeraren araberako lidergoak ondo ikusten ditugu, lidergo horiek efimeroak diren heinean.
Bizikidetza xede harturik, harreman horizontalak eta bitartekaritza sozial desiratuak sustatzea da gakoa. Horregatik, harreman moduak edukiak baino garrantzitsuagoak izan behar dute (edukiak "materia" izendatzeko erabiltzen dugu, hau da, hizkuntza bat ikastea edo erabiltzea ere "eduki" da gure adieran). Horrek ez du esan nahi edukiak garrantzitsuak ez direnik, edo lantzen ez direnik. Baina garrantzitsuagoa da, bizikidetzaren ikuspegitik, ikasleek harreman osasuntsuak garatzea hizkuntza dotorean hitz egiteko trebetasuna garatzea baino, nolabait esatearren.
 |
| 201516 ikasturtean, klasean lanean |
Gure ustez, kontua ez da edukiak beste modu batzuetara lantzea, baizik eta edukiak lantzeko aitzakiaz, harreman horizontal aberatsak sortzea, konfiantzazkoak, elkarrekin eraikitzen joateko. Alegia: familiak eta komunitateak eskolara etorri eta haurrei ikasten laguntzea ez litzateke horren aberasgarri izango eta bertikaltasuna susta dezake, ez bazaio elkarren eraikitzearen ikuspegia ematen. Horren adibide adierazgarri da 'matermatika txokoa' existitzea bera, hau da, gauzak zalantzan jarri gabe etortzea komunitateko jendea guregana. Gure ustez, ez litzateke 'matematika txoko' bat existitu beharko (printzipioz, behintzat), ze matematika, zientzian ere, ez dago isolaturik, isolatzeak zaildu egiten du haurrek euren matematika prozedurak sortzea, asmatzea, partekatzea... bertikaltasunera kondenatuz (haurrek kalkuluak egiten ikas dezakete horizontalki, adibidez, baina ez matematika bizitzako gainerako kontuetatik isolatzen badugu).
Guk argi daukagu metodoak eta metodologiak ez direla egokiak bizikidetza garatzeko, ze a priori erabakitzen baldin badugu zer egin behar den, orduan esan nahi du ez garela ikasleak sentitzen ari. Baita ere badakigu, nonbaitetik hasi behar denez, ilusionismo sozialaren printzipioak balio izan zaizkigula: hasierako negoziazioa, beharbada probokazio bat erabili ikasleak autogestiorantz mugiarazteko, teknikak eta tresnak erabaki edo asmatu edo moldatu egoeraren arabera, ikuspegi etikoa landu, objektutik subjektura eta subjektu indibidualetik subjektu kolektiborantz dinamizatu, kultura herrikoiak inspirazio iturri gisa ulertu...
Ilusionismo sozialaren lehen printzipioa "hasierako negoziazioa" da. Guk ikasgela batean lan egiten dugunez, negoziazio hori nahiko jarraikorra izatea erraza da eta horregatik asko hitz egiten dugu bai kolektiboki, bai irakasle-ikasle binaka, bai taldeka, bai taldeen artean...
Negoziazio horretan, lehentasunezko puntuak hauek izan dira, gutxi gorabehera (taldearen eta egoeraren arabera, baina zeozer zehatza esatearren):
- eraikitze kolektiboa sustatzea (edo bilatzea, edo posible egingo duten bideak hobestea)
- askotariko partehartzea (aberatsa, anitza)
- elkarren arteko laguntza (bai pertsona-pertsona, bai talde-talde, bai pertsona-talde eta bai talde-pertsona... eta aukera sortzen den une berezi horietan, denon artean)
- ahozkotasuna izatea abiapuntua (nahiz eta asko idazten dugun, baina ez da gure lehentasuna)
- gure proposamenak inplikatzen dituen pertsonak subjektu gisa identifikatzea eta ez gure nahiak betetzeko objektu gisa (adibidez, guk zerbait egin eta besteak ikusle baino ez izatea, antzerki batzuetan gertatzen den moduan, pertsonak objektutzat hartzea litzateke)
- geurekoiak ez izatea (edo ahal den guztia mugatzea) eta begirada periferikoa izatea (ez soilik "nire" edo "gure" proiektuan lan egitea eta ikustea norbaitek gure laguntza beharko lukeen, laguntza pentsatze, egite edo sentitzeetan).
Bestalde, bizikidetzaz ari garelarik ezin da utzi aipatu gabe diskriminazioa etengabea dela eskolan, ez soilik kolektibo zehatz batzuen aurka (etorkinak, LGTB, matxismoa...) baita klase sozial baxuei lotutakoa ere, hori oso nabarmena da eta askotan etorkinen aurkako erasoak berez klase sozial kontuak dira gehiago jatorriari lotutakoak baino. Arazoa da gauzak zatika konpontzen saiatzen garela: orain kulturartekotasunaren eguna, orain LGTB eguna, orain emakumearen eguna... eta horrek ezer gutxirako balio du. Bizikidetza modu zabalean planteatzen ez bada, hamaika ikastaro egin beharko ditugu irakasleok, arazo txiki bakoitzari soluzio txikia bilatzeko!
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina